آیا زن را میتوان اجبار به تمکین خاص نمود ؟

آنچه مسلم است ، در بحث تمکین ، نفقه و نشوز (نافرمانی) ، مطمئنا مثل تمام مواردی که در مورد عقود مطرح است جبر و اکراه و فشار جایی ندارد و به هیچ وجه همچنان‌که در آغاز زندگی زناشویی نمی‌توان خانمی را مجبور کرد که تحت شرایط اجبار و فشار بله بگوید ، این خانم را نمی‌توان مجبور کرد در مقابل زور و فشار ، تمکین به معنای اخص یا به معنای اعم داشته باشد .

طبق ماده 1103 قانون مدنی ، " زن و شوهر مکلّف به حسن معاشرت با یکدیگرند ."

 همچنین بر اساس ماده‌ 1108 قانون مدنی ،  "هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیّت امتناع کند ، مستحق نفقه نخواهد بود ."

و همچنین ماده‌ی 1115قانون مدنی می‌گوید :  " اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمّن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد ، می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنّه ضرر مزبور ، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن دربازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهد بود."

تمکین عام یعنی به طورکلی از شوهر اطاعت کردن و تمکین خاص یعنی در مقابل تقاضاهای جنسی شوهر تسلیم بودن . 

منتهی ، ضمانت اجرای عدم اجرای این موارد از طرف زوجه ، فقط ندادن نفقه است و نه هیچ چیز دیگر . یعنی وقتی ثابت شد که خانمی از شوهرش در زمینه‌های کلی زندگی مشترک اطاعت نمی‌کند یا به معنی اخص ، وظایف زناشویی‌اش را انجام نمی‌دهد شوهر می‌تواند دنبال مساله طلاق و گرفتن همسر دیگر برود . و از طرف دیگر می‌تواند بعد از اثبات این موارد ، نفقه را ندهد ولی نمی‌تواند اعمال جبر و زور کند .

در بسیاری از قوانین خارجی ، توسّل مرد به زور و جبر برای ایجاد رابطه جنسی با همسر خودش ، مصداق زنای به عنف (RAPE) محسوب می‌شود . 

بنابراین ، این‌که بگوییم می‌شود زن را مجبور کرد که به هر شکلی از شوهرش تمکین ، بخصوص تمکین خاص کند ، قابل قبول نیست به همین دلیل عملا هیچ محکمه‌ای حکمش را به این نحو اجرا نمی‌کند . یعنی اگر خانمی از منزل شوهرش رفت و شوهر دادخواست تمکین داد و این خانم صراحتا اعلام کرد که تمکین نمی‌کند ، چون دعوی زوج ثابت است دادگاه حکم به الزام به تمکین می‌دهد . منتهی اجرای این الزام به این نحو است که مامور اجرا به منزل زوجه می‌رود و می‌گوید به منزل شوهرتان بروید که اگر زن جواب منفی دهد مامور آن را صورت جلسه می‌کند . وقتی این کار را کرد ، برای شوهر دو حق ایجاد می‌شود یکی این‌که نفقه زن را نپردازد و دوم این که از دادگاه تجویز نکاح دائم مجدّد را بگیرد.

@juristic_lawyer

۰ ۰ ۹۶/۰۵/۰۹

حسین یوسف زاده